Borjomi. Vardzia toer.

30 September 2018. Sondag.

Ons gaan vandag op 'n toer na Vardzia. Ons is twee bussies met ses toeriste in elke bussie. Ons hoop maar net dié bestuurders ry veiliger as die jaagduiwel van Juta. Nadat hulle inderhaas 'n bestuurder vir ons bus moes kry (ek dink ons bestuurder lê seker dronk),  vertrek ons omtrent 'n halfuur later. Maar nou ja, daar trek ons.

 Die nuwe bestuurder sit die ruitveërs aan as hy wil draai!  Hy ken nie hierdie kar nie. Hier in Georgië, ry hulle aan die regterkant van die pad, maar ons bussie het 'n  regterkant stuur. So, die bestuurder sit nie in  die middel van die pad nie, hy sit regs. Hy sukkel om te sien of daar verkeer van voor af kom. Dan moet hy links swenk om te sien. Soms voor aankomende verkeer in. In ons bussie is twee Suid-Afrikaners, twee Russe en twee Israelies. Die bestuurder is 'n Rus.

In die platteland naby Borjomi, kom jy op 'n klooster af. Dit is die Groen Klooster. Die rede vir die naam is dat dit as't ware in die paradys geleë is, in pragtige woude. Die klooster kom uit die 9de tot 10de eeu en is opgedra en toegewy aan St George.

Groen Klooster

Die spoor van 'n harde verlede met baie aanvalle is duidelik te sien. Daar is bloedbevlekte klippe in die nabygeleë stroompie. Dit het gebeur in die 16de eeu,, toe die monnike van die klooster wreed vermoor is en hulle in die  rivier gegooi is. Soos die mense sê, tyd en water het nie die krag en mag gehad om die bloed van die monnike af te was nie.

Bloedbevlekte klippe

Ons stop by seintorings wat in die 11de eeu gebou is. In daardie tyd het hulle gekommunikeer met rookseine. 

Seintorings

Lomsia Kasteel by Akhaltsikhe is in die 9de eeu gestig. Guaram Mampall, die seun van Ashot Curapalat was die stigter. 

Lomsia Kasteel

Uitsig van die Trouhuis

Vier torings

Ekke

Mure

Toe word ons honger en ons stop by 'n eetplek tussen niks en nêrens. Archie bestel daai kaasding en ek vark. Die bestuurder van die ander bus (ek noem hom sommer Gogga), kry 'n bottel wyn as 'n geskenk by die eetplek en hy drink 'n sopie saam met almal. Sy laggende gesig is ene tande en die wangetjies is rosig pienk. Sy boeppensie wat onder die hemp uitloer, dril van die genoeglike gelag. Hy hou veral van die twee Poolse vroutjies wat in sy bus ry en is nie suinig met drukkies uitdeel nie. Na 'n gesellige ete ry ons verder. 

Die Pole en Gogga

Gogga en die Russe (Lizzie regs)

Archie

Gogga en ek

Die Khertvisi Fort is groot en indrukwekkend. Dit is in 'n uitstekende toestand en het behoort tot die 10de tot 14de eeu. Dit word beskerm deur 'n baie hoë krans van aan die een kant. Drinkwater is gekry deur 'n tonnel van die noord-weste kant. 

Khertvisi Fort

Khertvisi Fort

Landskap

Toe is Varzdia aan die beurt. Russie ry skoon die meer mis, jaag verby, so ons sien nie die meer nie. Ons het teen hierdie tyd die ander bussie verloor en ons ry toe maar Vardzia toe. 

Vardzia is 'n grot-stad. Koning Giorgi 111 het die fort in die 12de eeu gebou en sy dogter, koningin Tamar, het 'n grot-klooster gestig wat gegroei het tot 'n heilige stad wat omtrent 2000 monnike gehuisves het. Dit het dertien vloere, 400 kamers, 13 kerke en 25 wynkelders. En hulle nog steeds nuwes!

Vardzia Klooster

Vardzia

Vardzia

Een van die kamers

Uitsig oor die vallei

Die hart van die klooster, is die "Church of the Assumption".  Daar is nog frescoes te sien wat uit 1184 tot 2186 kom. In die kerk is 'n tonnel waar jy vir 150 m in die berg kan loop. Meestal gebukkend op op op en dan met ondergrondse trappe af af af. Dan kom jy skielik weer uit die berg en kan die son weer sien. Dis 'n ongelooflike ervaring om binne-in die aarde te loop.

Ek en Russe by kerk

Fresco

In die tonnel

Ons almal wag toe vir ons bussies. Maar van bussies is daar geen spoor nie. Ons wag maar. Dié toer is regtig nie goed georganiseer nie. Nadat hulle omtrent twintig minute laat is, kom Gogga daar aangery. En daai pof wangetjies is toe éérs pienk. En daai man is vrolik hoor! Ek sê net dankie tog hy is nie ons bestuurder nie.

Ons bussie is nog steeds skoonveld. Later kom hy daar aangery. Kan nie sê of hy ook gedrink het nie. Hy was baie meer spraaksaam, maar ek kon niks ruik nie. Archie sit voor, ek en die Russiese meisies in die tweede ry en die Jode agter. Ek sien die  Russiese meisies maak sitplekgordels vas. Toe ek op 'n stadium my gordel wil kry, sien ek die Jode is ook stewig vas. Hemel, maar was dit 'n benoude rit!

Langs my sit Lizzie. Ek noem haar so, want sy lag heeltyd, baie koketterig, soos 'n regte bakvissie vir al die bestuurder se staaltjies. Sy het hoeka al die heeldag met al wat broekdraer geflankeer. Sy is behoorlik belustig.

Archie word toe mede-bestuurder. Hy sit mos nou links voor in die bussie. Hy kan baie beter sien. Kyk, hierdie manne van Georgië skroom nie om verby te steek nie. Hulle ken nie van stadig ry nie. Russie swenk links, dan kyk Archie of dit veilig is, dan skree hy:"Go go go!" Dan "go" daai Rus. Ek bid net ons kom veilig tuis, want dis toe al lankal donker.

So kom ons al jaagende (Russie), al giggelende (Lizzie), al biddende (ek en die Jode) en al "go go go-ende" (Archie) veilig by die bushalte. Van die ander bus is daar geen spoor nie.

Wat 'n ondervinding. Die nagmerrierit, maar ook die ongelooflike kastele, forte en kloosters. Hierdie Georgië se mense bestuur soos hulle gatte, maar dis 'n baie mooi en interessante land.

Kazbegi. Tsminda Sameba Kerk.

28 September 2018. Vrydag.

 

Vandag skyn die son in Kazbegi. Daar is berge reg rondom ons. Dis eintlik 'n pragtige dorpie. Mens kan sien die weer is beter, want dis net toerite waar jy kyk. Almal het uit hulle gate uitgekruip.

Op ons agenda vandag is die Tsminda Sameba Kerk (Holy Trinity Church). Die 14de eeuse kerk is amper 'n simbool van Georgië oor sy ongelooflike fotogeniese ligging op die berg met die magtige Berg Kazbek op die agtergrond. Hoe hulle daai kerk daar gebou het, weet ek nie. En hoekom hulle dit daar gebou het!

 

Ons doelwit, die kerk bo-op die berg

 

Ons begin ons staptog en loop na die dorpie, Gergeti. Daar verlaat ons die grootpad en begin die op stap. Ons stap verder om die kliptoring. Hierdie paadjie is by sekere plekke nogal styl. Dis omtrent op opper opste. Tree vir tree vorder ons. Vorentoe, altyd vorentoe. Net soos met onse kleine Maja.

 

Kliptoring

Op opper opste …

 

Die magtige Kazbek berg skuil agter die wolke. Net soms loer die skaam wit reus vir ons deur die wolke, dan kruip hy weer weg. 

 

Amper bo

Sku en skaam

 

Ons bereik die top en ek is lekker moeg en uitasem en dors. Dis net bussies en taxi's waar jy kyk wat die meer gemaksugtige (en lekkerder ruikende) toeriste aanry na die kerk. Die ou klipkerk staan trots bo-op sy bergie met reuse witbesneeude Kazbek wat oor hom waak.

 

Toe word ek dors

Tsminda Sameba Kerk

Kerktoring

Tsminda Sameba Kerk

Uitsig oor Kazbegi

 

Oral sit toeriste en wag dat Kazbek moet ooptrek, maar verniet. Party van die jonger, meer soepel toeriste, wag nogal op interessante maniere vir die wit reus om oop te trek. Ons moet maar tevrede wees met stukkies en brokkies van sneeubedekte bergtop. Elke keer as die wolke so bietjie padgee, trek die toeriste hul asems hoopvol in. Net om dit dan weer teleurgesteld uit te blaas, want ooptrek is verniet. Dis yskoud hier as die wind waai en later vat ons maar die hasepad.

 

Toeris wag

Stukkies en brokkies

 

Ons loop 'n ander roete terug na Kazbegi. Die eerste stuk loop ons op die motorpad en later op 'n stappad. Dis 'n heerlike stap en glad nie so steil soos die op-pad nie. 'n Klomp perderuiters is ook op die pad. Jy hoor die klap-klap van hul hoewe teen die klippe. In die agtergrond verras Kazbek ons so elke dan en wan met 'n glims van sy glorie. 'n Vrou is besig om aartappels uit te haal. Dis vreeslik landelik en vreedsaam hier. 'n Heerlike stap!

 

Ruiters in die pad

Ruiters

Uitsig

Afstap

Kazbegi

Oes aartappels

 

Eindelik is ons weer in Kazbegi. Ons gaan drink koffie en koop vir ons 'n schwarma wat ons op 'n bankie sit en eet.

 

Middagete

 

Op pad huis toe kyk ons hoopvol op na die berge. Miskien is ons gelukkig en sien vir Kasbek in al sy glorie. Maar helaas! Bo-op die berg staan die eensame kerk en Kazberg skuil  nog steeds agter sy wolk.

Kazbegi. Juta staptog

27 September 2018. Donderdag.

Dit reën toe ons opstaan. Agge nee! Ons trek warm aan en ons reënbaadjies bo-oor. Archie het tot 'n langbroek aan! Ons stap maar skoorvoetend na die plek waar ons toer begin. Wie wil nou in sukke weer stap!

Geklee teen reën en koue

Ons hoop eintlik die toer is af, maar moenie glo nie. Almal daag op en een outjie speel siek en sê hy kan nie gaan nie. Sy truuk werk nie, sy sê sy kan nie sy geld terugbetaal nie, sy sit sy naam vir môre op en hoop hy voel beter dat hy kan gaan. Anders verloor hy sy geld. Dit kos 30 Lari (R150.00) per persoon.

En vyf van ons klim en daar trek ons na die Sno Vallei by Juta.  Maar daai man agter die stuur jaag. Ons verlaat later die teerpad en ry toe op 'n sopnat klein grondpad. Hy steek ander voertuie teen 'n stink spoed verby.  Toe spreek ek én Archie hom streng aan en hy ry toe veiliger.

Die mis hang oor die berge by Juta (2150m bo seevlak). Die dorpie is 'n buitepos van die Khevsur mense. Hier is steeds baie weermagaktiviteite in die omgewing. Snaakse weer hier. Dan sak die mis ons toe. Dan verdwyn dit. Dan wil-wil die son deurbreek. Dit reën gelukkig glad nie. 

Juta

Die eerste deel van die stappad is op en nat. Die klewerige modder klou aan ons skoene vas. Ek wonder al klaar hoe ek hier gaan afkom. Toe is ons bo by die Zeta kamers en kampplek. Verder aan is nog so 'n kafee en hut. Dit staan pragtig afgeëts teen die berg en mis. Baie dramaties.

Fifth Season hut

Eensame tentjie

Archie

Die manne van die weermag loop verby ons op pad na Juta. Die arme drommels dra hulle dood. Lyk vir my soos pakesels.

Pakesels

Ons kies die roete na die Chaukhi Meer. Die paadjie kronkel opwaarts. Die wolke kom en gaan. Die mis verskyn en verdwyn. En ons stap maar aan. Daar is nog redelik baie mense wat hier stap.

Pad no bo

Pad na Chaukhi Meer

Stappers

Stappers

Ruiters in die mis

Uitsig

Die meer is maar klein en niks besonders nie, maar die stap was heerlik. Ons begin die terugtog. Ons moet 16:00 by die bussie wees. Die mis na Juta se kant toe lig en die son breek deur. Dis pragtige wêreld hierdie.

Chaukhi Meer

Waterval

Begin van herfs

Die berge troon hoog in die agtergrond. Ons staptog is as't ware verby. 'n Ou tannie in swart geklee met 'n houtkierie stap by ons verby. Die gesig spreek van 'n moeilike lewe en baie ervarings. Sy kom seker van die dorp af en moet die moeilike pad stap na êrens. Dit laat my aan Laurika Rauch se liedjie dink. "Waar kom jy vandaan en waar gaan jy heen?" Ons kyk die eensame figuur agterna totdat sy net 'n spikkel in ons oë word.

Waarheen gaan sy?

Toe is dit nog net die laaste af waarvoor ek nie lus was nie, maar dit is toe baie makliker as wat ek gedink het. Af is ons en voel baie koud en honger.

Ons eet heerlike sop by 'n restaurant by Juta en klim die bus saam met ons medepassasiers en die jaagduiwel en ry terug na Kazbegi. Die weer wil-wil opklaar en vir die eerste keer kan ons sien dat ons berge in ons agterplaas het! 

Wat 'n heerlike dag!

Uitsig van ons kamer