Roemenië. Viseul de Sus. Mocănița Stoomtrein.

18 September 2019. Woensdag.

Na baie moeilike navorsing, want die inligting op internet verskil met die werklike tye hier in Roemenië, en drie keer se stap na twee verskillende outogari, het ons 'n bus wat ons vanoggend 7:00 na Viseul de Sus kan neem. Ons wil die Mocănița stoomtrein klim.

Viseul de Sus is so 50km van Sighetu Marmatiei. Dit gee ons 2h30min om daar te kom. Ons stoomtrein kaartjies is bespreek en betaal vir 9:30. Die busrit is pragtig, so tussen al die klein dorpies deur. Dis baie groen en weereens bos en berg.

Die bussie stop gedurig om passasiers op en af te laai. Meestal ou ooms en tannies, almal met 'n "plestiek" sak in die hand. Die tyd stap aan en die spoedbeperking in die dorpies is 40km/h.

Ons is vol moed dat ons betyds gaan wees, totdat die bestuurder toe 'n ander ompad ry. Toe begin die tyd te loop en hy ry stadig, want hy klets te heerlik met 'n passasier voor langs ons. Ek kan behoorlik eiers kook! 

Die GPS op die selfoon sê later dis nog 35 min tot daar en dit is al 09:00! Ons gaan dit nooit maak nie. Dan moet ons nog stasie toe stap.

Ek kan dit toe nie meer hou nie en sê vir die bestuurder, wat nie Engels kan praat nie: "Go go go! Go fast!" Archie sê: "Train, 9:30". Hulle almal weet van die  Mocănița stoomtrein. Toe jaag hy behoorlik. Die medepassasiers hou ook duim vas. 9:15 laai hy ons af en die bordjie sê Mocănița Train, 1km. 

Hoe de moer gaan ons betyds daar kom. Ons begin teen 'n spoed te stap. Met my knieë is hoë spoed nie my sterk punt nie. Archie is toe op 'n drafstap vooruit om die trein te stop en ek kom flink agterna. Presies 9:30 kom ek uitasem daar aan. Die trein beweeg stadig vorentoe! 

Ek skrik my kuduks. Gelukkig is die lokomotief toe net besig om te rangeer. Ek stap trein toe en soek vir Archie. Hy roep my, met die kaartjies in die hand. Ons is uitasem, maar gaan sit dankbaar op ons plekke. (Wil net noem dat 'n man ons met 'n privaat motor wou bring, dan moes hy heeldag vir ons wag en dit sou ons €150 gekos. Dit is R2300.00. Hulle het gesê daar is nie busse soontoe nie).

Die stoomtrein trek 9:40 met 'n ruk weg en ons rit begin. Toe ontspan ons heerlik. Die roete is al langs die rivier op. Pragtig, berge toe. Al hoër en hoër ry ons teen 'n slakkepas. Die trein stop vir 10 minute en ons kan afklim. Daar heers 'n opgewonde gemoedelikheid onder die passasiers. Ons klim weer op en ry verder. Die trein stop twee keer weer en toe stop hy by die omdraaipunt vir middagete vir 1h30 min. Dis eintlik tussen niks en nêrens.

Trek weg

Berge toe

Plaashuise

Tipiese houthuis

Boervrou

Hooimiedens

Loopbrug

Tweede stop

Archie

Silwer boom

Mercedes loko

Ek en Archie gaan stap 'n ent boontoe. Ek sê mos ons beland altyd in die bos. Ons kyk af en sien die trein doer onder. Almal geniet hul middagete. Oral sit mense tussen niks en nêrens by tafels en eet. Sommige gaan rivier toe. Musiek speel oor luidsprekers. Later begin mense in 'n kring te dans. Ek val ook toe met die tweede rondte in.

Van bo gesien

Middagete

Volksdanse

Staan gereed om te trek

Ons loko vervaardig in 1955

Ai, maar dis heerlik. Ons lokomotief loop nou agteruit, want hier is nie omdraai plek nie. Teen 14:30 blaas die fluitjie en ons vertrek. Nou is dit afdraende en die trein moet al remmend ry. Ons vorder darem nou bietjie vinniger. Ek staan en kyk na die dik ketting wat die waens verbind.

Hierdie spoorlyn is eintlik 'n werkende spoorlyn en nie net vir toeriste nie. Reuse bome word hier in die berge afgekap en word dan met stoomtreine af stasie toe vervoer. Ons ry verby waar hulle besig is om die houtstompe op die waens te laai.

Trekketting

Die spook van die Mocănița stoomtrein

Boomstompe gelaai

Huise langs die spoor

Archie het op internet gesien daar is 17:20 'n bus terug. Nou of dit regtig so is, weet ons nie. Die internet en die werklikheid verskil mos hier in Roemenië. Dis altyd raai raai riepa! En die tyd loop! Ons het drie ure gery tot die middagete plek. Nou is dit al 14:30! Gaan ons daai bus haal? Ons moet nog 1.8 km van die stasie na die busstop toe stap. Gelukkig stop die trein net eenkeer. Almal klim af asof ons die wêreldse tyd het. Hulle klim weer op en ons ry verder.

Presies 16:30 trek ons by die stasie in. Ons klim af en begin te stap. Ons gaan dit maak! Weet nie eintlik waar om die bus te kry nie. En dis te sê as die bus ooit gaan kom.

Ons vra rond en 'n meisie sê toe daar is 'n bus 17:20 en ons is op die regte plek. Ons moet net daar staan. En wraggies die bus kom, ons klim en ry verlig terug huis toe. Sowat van bus-stres en spanning het ons lanklaas beleef.

Wat 'n suksesvolle heerlike dag, met 'n skootjie stres ook by. En wie moet ons bedank? Vir Archie en al sy volgehoue navorsing!

Roemenië. Sighetu Marmatiei.

16 en 17 September 2019. Maandag en Dinsdag.

Ons klim die 8:15 bus na Gura Humorlui. Dis naby Suceava. Daar klim ons op die volgende 11:00 bus na Sigethu Marmatiei, of Sighet, soos die dorpenaars hulself noem. Ons ry deur pragtige berge met klein dorpies. 

Ons stop vir bene rek en middagete en 'n plaaslike inwoner gesels vreeslik met my terwyl ons koffie drink. Ek verstaan geen woord nie, maar hy praat land en sand. Toe ek moet loop, soen hy my hand en roep weer van die balkon af en waai vreeslik.

Die vallei word verfraai met vreedsame huise en plase. Selfs die huise langs die hoofpad word pragtig versier. Dit lyk of die mense van Roemenië regtig trots op hul huise is. Selfs die meer eenvoudige huise, is trots en goed versorg. 

Landskap

Trotse huis

Toe ry ons verder en ek dink dat hierdie keer gaan ons by 'n baie mooi plek bly. Die pad kronkel deur berge. Dis boom en bos en bergpas. Ons nader Sighet en daar is darem nog berge. Ek is nog steeds vol hoop. Toe klim ons by die busstop af en begin ons tasse na ons blyplek sleep. 

Maar o weë! Hierdie hostel is nou behoorlik aan die gatkant van die dorp. Oor die treinspore, vêr van die sentrum. Ag nee!

Hier is ook nie baie publieke vervoer nie. Busse na besienswaardighede is maar min. Archie soek op die internet, vir ure. Ons wil met die stoomtrein gaan ry. 

Ons gaan toe maar dorp toe en verken die dorp lusteloos.

Kerk

Cinema Mara

Op die hoek

Kerk

Die Memorial Museum is nogal indrukwekkend. Dis 'n memorial vir die slagoffers van die Kommunisme en Weerstandsbewegings teen Kommunisme. Die kommunistiese regering het almal wat hulle teengegaan het, in opstand teen hulle gekom het en selfs net iets negatief oor kommunisme gesê het, vervolg. Self sonder enige bewys van 'n oortreding.

Die Memorial Museum het in 1994 tot stand gekom. Die Sighet tronk is gebruik vir die museum. Dit bestaan uit drie verdiepings en elke tronksel is nou 'n uitstalling. Op die mure is die slagoffer se name geskryf.  Oral is foto's van slagoffers. Verbode briewe wat in die tronk geskryf is en boeke word uitgestal. Ten minste 8 000 mense is in kampe, tronke en in plekke waarheen hulle gedeporteer is, dood as gevolg van die kommunistiese regering se vervolging in Roemenië.

Tronk

3 verdiepings selle

Foto's van slagoffers

Tipiese sel

Ou radio

Daar was ook twee strafkamers in die tronk. As ’n gevangene enige iets verkeerd doen of sê, word hy sonder klere na die stikdonker strafkamer verplaas, sy kosrantsoen is gehalveer, soms gemartel en dan aan die koue grond aan sy enkels vasgeboei, totdat hulle besluit het hy is genoeg gestraf.

Enkelboeie in die strafsel

Dan is daar ook die standbeelde van agtien menslike figure wat na 'n muur toe loop. Dit stel die slagoffers, wat vervolg is deur die kommunistiese regering, voor wat gesterf het vir hulle idees. Dis 'n simbool van wat Kommunisme aan mense gedoen het, hulle propeer breinspoel om nie vir jouself te dink nie. Jou horison vernou. Die beeld met die afkop, wys die rigting aan. Nogal ironies dat só persoon die rigting aanwys! Die kunstenaar was Aurel Vlad en hy het die standbeelde in hout gemaak en  in 1997 het hulle die standbeelde verbrons.

Dit begin saggies te reën. Lyk my die hemele treur en huil ook saam oor wat alles in die tronk en land afgespeel het.

Hele groep

Magteloos

Van alle waardigheid gestroop

Toe stap ons verder. Ons kom op die houtkerk af. In dié deel van die wêreld het hulle houtkerke gebou. Oral langs die pad is hulle te sien en Sighet spog ook met hul eie houtkerk. Alles is hout, die mure, deur, dak en binnekant. Selfs die fresco's is op hout geskilder. Maramures, die streek se naam, is bekend vir hul oorvloed hout.

Bewolkte houtkerk

Fresco op hout

Daar is nog 'n paar mooi ou geboue wat die plek bietjie opkikker. Die weer lyk dik en dit begin weer saggies te reën.

Roemenië. Suceava.

15 September 2019. Sondag. 

(Hier is 'n fees in Suceava aan die gang! Saterdagaand kom ons op tradisionele danse en 'n klomp stalletjies af. Kyk te heerlik hoe die paartjies met hulle tradisionele drag dans.

Die mense wemel in 'n vrolike luim op die plein rond. Sowat van atmosfeer! Hierdie Suceava is 'n lekker plek.)

Vandag gaan ons die dorp verken. Eerste op ons lys is die kasteel. Ons stap heerlik deur die bos (ons beland altyd êrens in 'n bos) en klim die klomp trappe tot by die standbeeld van die nasionale held, Stefan cel Mare (die Grote). Toe stap ons verder na die kasteel. Daar is 'n groot grag wat toegang tot die kasteel gee. Aan die oorkant is die dorp.

Loop deur die woud

Stefan cel Mare

Kasteel

Die Klooster van "St John the New", is ook een die minder indrukwekkende geverfde kloosters. Die buitenste muurskilderye is baie dof. Binne is die fresco's baie mooi. Hierdie Roemeniërs is baie godsdienstig, want daar is altyd mense  wat kerk toe stroom. Dis besondere dakke en torings wat die klooster én die kerk het.

Klooster

Ingangstoring

Dak detail

Toe gaan ons na die plein waar die feestelikhede aan die gang is. Die reuke van die braaivleis en pap (ja, pap), maak jou sommer dadelik honger. Die mense in Roemenië eet pap. Pap en vleis, pap en eiers.], pap en bredie. Ek onthou toe ons klein was, het my ma altyd gevra : "Wat wil julle hê vir ontbyt, pap en eiers of pap en melk?" Dan het die twee boeties en my pa pap en melk geëet en ek en Elize pap en eiers.

Daar is sosaties en verskillende soorte wors, gerookte vleis en 'n vark op die spit. Om net 'n paar te noem. Kaas, heuning, konfyt, klere en nog vele meer.

Die stokbrood is iets unieks. 'n Strook deeg word om 'n langwerpige staal vorm gerol en dan word dit op die kole gebraai. Die brood word eers op kouer kole gesit en word dan heeltyd geskuif tot dit voor by die warm kole kom om bruin te word. Dan word dit van die kole afgehaal en in een van drie "coatings" gerol. Jy kan kies tussen nougat, klapper en sjokolade. Hulle bedek dan die hele brood daarmee en haal dit dan af en is gereed vir die koper. Ek moet sê, daar staan toue mense om die brood te koop. Hulle kan nie voorbly nie.

Vark op die spit (voor)

Vark op die spit (na)

Stokbrood

Braaivleis …

… en pap

Kaasstalletjie

Dan is die verhoog nooit sonder kunstenaars nie. Hulle speel orkes, sing en dans. Jolig, alles in hul tradisionele klere. Die mense eet en loop rond en kyk konsert en lag en kuier. Mensig, maar ek geniet dit.

Een van die talle orkeste

Bras blasers

Sangeres

Dansgroep

Kom dans met my

Interessante drag

In aksie

Een vrou wat sing, moet 'n bekende sangeres wees, want die mense kyk en luister met ontsag en amper eerbied vir haar. Die applous is ook harder en almal neem foto's.

Bekende sangeres

Archie is later moeg gefees en ek fees alleen verder. Op 'n stadium, nes in Griekeland, word ek deel van die mense wat voor die verhoog in 'n kring dans. Wat 'n belewenis is die fees. Toe alles verby is teen 20:00, gaan ek doof gefees terug huis toe.

Die lelike Suceava is toe vir my soos die lelike eendjie wat in 'n swaan verander.